Thuis blijven of verhuizen? Wanneer kies je voor thuiszorg en wanneer voor een verpleeghuis?
18 juli 2025 11:40
Naarmate we ouder worden, kunnen dagelijkse handelingen steeds meer moeite kosten: opstaan, douchen, koken, het huishouden bijhouden. Gelukkig is het in Nederland mogelijk om ondersteuning te krijgen of dat nu is via thuiszorg of, als het echt niet meer zelfstandig gaat, via opname in een verpleeghuis. Maar wanneer maak je die overstap? En hoe weet je of thuis blijven nog verantwoord is?
Voor veel senioren en hun mantelzorgers is dit een lastige afweging, waarin emotie, gezondheid, veiligheid en praktische mogelijkheden samenkomen. In dit artikel helpen we je op weg om die keuze bewust te maken.
Langer thuis wonen: de norm, maar niet altijd vanzelfsprekend
Sinds de hervorming van de langdurige zorg in 2015 stimuleert de overheid dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. En dat lukt ook steeds vaker: uit cijfers van het CBS (2024) blijkt dat slechts 6% van de 75-plussers in een zorginstelling woont. Tegelijk stijgt het aantal mensen dat intensieve thuiszorg ontvangt via de wijkverpleging of via een persoonsgebonden budget (pgb).
Maar thuis blijven wonen vraagt ook iets: een woning die aangepast is aan verminderde mobiliteit, een sociaal netwerk, mantelzorgers, en bovenal een gevoel van veiligheid.
Wanneer is thuiszorg voldoende?
Thuiszorg kan veel bieden: hulp bij het wassen, aankleden, medicijnen, wondverzorging en zelfs specialistische verpleging. Voor velen is dit genoeg om het dagelijks leven aan te kunnen. Zolang er sprake is van:
- Een relatief stabiele gezondheidstoestand
- Geen ernstige geheugenproblemen of gedragsstoornissen
- Een veilige woonomgeving (traplift, beugels, geen valgevaar)
- Beschikbaarheid van mantelzorgers (bijv. kinderen, buren, partner)
…dan is thuiszorg een uitstekende oplossing. De zorg wordt vergoed vanuit de Zorgverzekeringswet (wijkverpleging). Je hebt geen indicatie van het CIZ nodig, maar de wijkverpleegkundige stelt samen met jou en/of je mantelzorger een zorgplan op.
Maar soms is thuis blijven niet langer verantwoord
Er komt een moment dat de zorgvraag zwaarder wordt dan wat thuis verantwoord geleverd kan worden. Denk aan:
- Gevorderde dementie of ernstige geheugenproblemen
- Regelmatig vallen of dwalen (bijv. ‘s nachts de straat op lopen)
- Uitputting van mantelzorgers
- Toenemende medische handelingen (bijv. katheterzorg, wondverzorging, infuus)
- Emotionele onrust of eenzaamheid die niet op te vangen is
Dan wordt het tijd om de mogelijkheid van een verpleeghuis serieus te overwegen.
Wat is een verpleeghuis precies?
Een verpleeghuis is een instelling waar 24 uur per dag zorg en toezicht beschikbaar is. De bewoners hebben meestal complexe zorgbehoeften, zoals vergevorderde dementie, Parkinson, CVA (beroerte) of ernstige lichamelijke beperkingen. In tegenstelling tot thuiszorg, krijg je in een verpleeghuis verzorging, verpleging, huishoudelijke ondersteuning en maaltijden allemaal op één plek.
De toegang tot een verpleeghuis loopt via een Wlz-indicatie (Wet langdurige zorg). Die vraag je aan bij het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Je hebt hier een verwijzing of medische onderbouwing voor nodig van bijvoorbeeld de huisarts of geriater.
Overwegingen bij de keuze
1. Wat wil ik zelf — of wat wilde mijn partner?
Wonen in een vertrouwde omgeving kan veel bijdragen aan welzijn. Tegelijk moet veiligheid altijd voorop staan.
2. Hoe zwaar is de zorglast voor mijn omgeving?
Veel mantelzorgers raken overbelast zonder dat ze het toegeven. Vraag regelmatig of het nog gaat — en durf hulp te accepteren.
3. Is mijn woning nog passend?
Een huis met trappen, drempels of een bad kan risicovol worden. Soms zijn aanpassingen voldoende, soms niet.
4. Hoe is mijn mentale gesteldheid?
Bij langdurige eenzaamheid, angst of depressieve klachten kan een beschermde omgeving juist verlichting bieden.
Een tussenoplossing: tijdelijk verblijf of zorgpension
Twijfel je nog? Dan zijn er ook tijdelijke of overbruggingsoplossingen, zoals:
- Respijtzorg: tijdelijke opname zodat mantelzorgers kunnen bijkomen
- Zorghotel of zorghuis: comfortabel verblijf met zorg
- Dagopvang voor ouderen: biedt structuur, sociale contacten en ontlasting voor thuis
Soms is zo’n tijdelijke opname het moment waarop duidelijk wordt dat permanent verblijf toch prettiger en veiliger is.
Tot slot: laat je begeleiden
Deze keuze hoef je niet alleen te maken. Schakel een casemanager dementie, wijkverpleegkundige of ouderenadviseur van de gemeente in. Zij kunnen meedenken, meeplannen en helpen bij het aanvragen van indicaties, zorgprofielen of een plek op de wachtlijst.
Vergeet ook niet dat je recht hebt op vrij zorgaanbod: je kiest zélf waar je woont of zorg ontvangt. Kijk niet alleen naar zorginstellingen, maar ook naar kleinschalige woonvormen zoals hofjes, zorgboerderijen of woonzorginitiatieven.
Wat past bij uw situatie?
De overgang van thuiszorg naar verpleeghuis is niet makkelijk. Het raakt aan wie je bent, waar je woont en hoe je wilt leven. Maar het is wel een keuze die je met goede informatie, tijdige signalen en de juiste hulp weloverwogen kunt maken.
Bronnen:
- Rijksoverheid – Langer thuis wonen met zorg
- CIZ – Wlz-indicatie aanvragen
- Zorgverzekeringslijn – Thuiszorg vergoedingen
- MantelzorgNL – Overbelasting voorkomen
