Retourzendingen en duurzaamheid – hoe vaak terugsturen de planeet (en je portemonnee) schaadt

8 oktober 2025 12:00

• Duurzaamheid

Online shoppen is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. We bestellen kleding, elektronica en woonartikelen met één druk op de knop – vaak met de geruststelling dat we alles kosteloos kunnen retourneren als het niet bevalt. Handig, snel en ogenschijnlijk zonder consequenties.

Maar achter dat gemak schuilt een groot probleem. Retourzendingen hebben een flinke impact op het milieu én de economie. Wat voor consumenten voelt als een onschuldige handeling, blijkt voor webshops en de planeet juist behoorlijk kostbaar.

De keerzijde van het gratis retourbeleid

Bij veel grote webshops is gratis retourneren inmiddels standaard. Dat lijkt klantvriendelijk, maar het stimuleert ook overconsumptie. Klanten bestellen vaak meerdere maten of kleuren om thuis te passen, en sturen vervolgens de helft of meer terug.

Gemiddeld wordt zo’n 30 tot 50% van alle online kledingbestellingen weer geretourneerd.
Bij fast fashion-webshops kan dat percentage zelfs oplopen tot 70%.

Voor elke retourzending moet het product worden opgehaald, vervoerd, gecontroleerd, opnieuw verpakt en opgeslagen – of, in sommige gevallen, weggegooid. Dat proces kost niet alleen geld, maar ook brandstof, energie en grondstoffen.

De ecologische impact van retouren

Retourzendingen zorgen voor een enorme CO₂-uitstoot. Een paar voorbeelden:

• Een retourzending van een kledingpakket kan evenveel CO₂ uitstoten als 10 kilometer autorijden.

• Ongeveer 25% van de geretourneerde artikelen belandt uiteindelijk niet opnieuw in de verkoop, bijvoorbeeld omdat ze beschadigd zijn of te duur zijn om te controleren.

• In totaal veroorzaken retourzendingen in Europa miljoenen extra transportbewegingen per jaar.

Daarnaast zorgt het herhaald verpakken en vervoeren van producten voor meer afval, plastic en karton. Zelfs als je denkt dat je bewuste keuzes maakt door niet onnodig te bestellen, is het totale effect van het retourbeleid nog steeds enorm.

Gratis retourneren bestaat niet

Hoewel het voor de consument “gratis” lijkt, zijn de kosten ergens anders voelbaar:

1. Voor de webshops – Retourlogistiek is duur. Grote spelers kunnen het nog compenseren met hun volume, maar kleine webshops draaien verlies op retourzendingen.

2. Voor de producenten – Het drukke retourverkeer dwingt hen om sneller en goedkoper te produceren, vaak ten koste van kwaliteit en duurzaamheid.

3. Voor de consument zelf – De kosten worden uiteindelijk doorberekend in hogere productprijzen. Gratis bestaat dus niet: we betalen met z’n allen de rekening.

Waarom we massaal blijven retourneren

Het gemak speelt een grote rol, maar er is meer aan de hand:

• Online aankopen zijn minder tastbaar. Je kunt het product niet voelen of passen, waardoor de kans groter is dat het niet voldoet aan je verwachting.

• Mode en trends veranderen snel. Veel consumenten bestellen impulsief, met het idee dat terugsturen toch kan.

• Marketing beïnvloedt gedrag. Termen als “gratis retour”, “geen risico” en “nu proberen, later beslissen” wekken het gevoel dat retourneren normaal en probleemloos is.

Het resultaat: een cultuur waarin retourzenden een standaardonderdeel is van het koopproces.

Duurzamer omgaan met online aankopen

Gelukkig kun je als consument wél invloed uitoefenen. Door bewustere keuzes te maken, verminder je het aantal retourzendingen en daarmee ook de milieu-impact.

1. Lees productinformatie goed door

Controleer maten, materialen en afmetingen zorgvuldig. Kijk of er maattabellen of klantreviews zijn die helpen bij de keuze.

2. Koop doelgericht in plaats van impulsief

Stel jezelf de vraag: heb ik dit écht nodig? of past dit bij wat ik al heb? Zo voorkom je spijt en onnodige retouren.

3. Bestel minder, maar beter

Kies liever één product waarvan je zeker bent dan meerdere varianten “om te proberen”.

4. Pas op met fast fashion

Goedkope kleding wordt vaak impulsmatig gekocht. Omdat de kwaliteit laag is, wordt ze ook sneller weggegooid of niet opnieuw verkocht na retour.

5. Let op duurzame webshops

Steeds meer winkels proberen retouren te beperken door:

• betere productfoto’s en beschrijvingen,

• virtuele paskamers of 3D-weergaven,

• betaalde retourkosten (zodat consumenten bewuster bestellen).

Wat doen webshops zelf?

Er komt langzaam verandering in de manier waarop bedrijven met retourzendingen omgaan:

• Betaalde retouren worden steeds normaler. Niet als straf, maar om bewuster koopgedrag te stimuleren.

• Slimme logistiek. Sommige bedrijven laten retourzendingen direct doorverkopen via outlets of marktplaatsen.

• Kledingverhuur en preloved-platforms. Merken als Patagonia en H&M experimenteren met verhuur of tweedehands verkoop om verspilling te beperken.

• Donatieprogramma’s. Een deel van de niet-verkoopbare retouren wordt gedoneerd aan goede doelen in plaats van vernietigd.

Deze stappen laten zien dat duurzaamheid en commercie wél samen kunnen gaan – zolang consumenten meedoen.

De toekomst: van retour naar verantwoordelijkheid

Er is een groeiend bewustzijn dat het retourbeleid van de toekomst duurzamer moet worden ingericht. Mogelijke ontwikkelingen zijn:

• Slimme AI-tools die klanten helpen beter te kiezen, zodat retouren dalen.

• Duurzaamheidslabels die aangeven hoe milieuvriendelijk de retourlogistiek van een webshop is.

• Reparatie- en doorverkoopopties als alternatief voor retourzendingen.

De consument van morgen krijgt waarschijnlijk minder “gratis” retourmogelijkheden, maar daar staat iets moois tegenover: eerlijkere prijzen, minder verspilling en een kleinere ecologische voetafdruk.

Retourneren lijkt een klein gebaar, maar de impact is groot. Elke onnodige zending kost energie, geld en grondstoffen. Door bewuster te bestellen, producten goed te bekijken en retouren te beperken, draag je direct bij aan een duurzamer consumptiepatroon.

De toekomst van online winkelen ligt niet in nóg snellere levering of nóg soepelere retouren, maar in een systeem waarin kopen, gebruiken en hergebruiken hand in hand gaan.

Duurzaam winkelen begint niet bij de winkel, maar bij de keuzes die wij zelf maken – in ons mandje én daarbuiten.

Interessant artikel? Deel het: